Indien je de jubelverhalen van de meeste ouders in je omgeving moet geloven, zijn bijna alle kinderen superslapers. Ze schijnen bijna allemaal na een week of twee door te slapen en spoken ‘s nachts nooit. Maar dat zijn jokkebrokken. Maar liefst 52 procent van de telefoontjes bij de Opvoedtelefoon gaat namelijk over slapen en slaapproblemen. Op babysites is het dé vraag, die soms al na drie weken bezorgd gesteld wordt op het forum: wanneer slaapt mijn kindje door?

Het zijn misschien wel juist die jubelverhalen, waardoor je bijna gaat denken dat er misschien iets mis is met je eigen kind, of met je opvoedmethodes, die ervoor zorgen dat ouders al snel aan de Opvoedtelefoon hangen. Want in werkelijkheid slapen de meeste baby’s pas door na een maand of vier, en dat betekent in de regel: vijf uur aan één stuk.

Sommige baby’s krijgen na die vier maanden opeens last van eczeem. Heel veel eczeem. Door de hevige jeuk is niet alleen zijn of haar nachtrust over, maar ook die van de ouders. Gemiddeld wordt zoon- of dochterlief in dat geval zo’n zes keer per nacht wakker, om de twee uur, soms korter, krabbend, huilend, nee, jammerend van ellende. Overdag slaapt hij ten hoogste hazenslaapjes van drie kwartier, waardoor je nergens aan toekomt, laat staan een dutje ter compensatie van de zoveelste onderbroken nachtrust. Dan bekijk je de term “gebroken nachten” opeens heel anders – je vóelt je na een dergelijke nacht ook letterlijk gebroken.

Dat kan maanden zo doorgaan. Baby’s die door de jeuk zó licht slapen, dat ze al van een krakende traptrede, het doortrekken van de wc, een knakkende teen, het uitruimen van de vaatwasser dan wel van een scheet en een kuch wakker schieten. Het is ondenkbaar om visite te ontvangen zonder een briefje op de voordeur (Niet aanbellen!), je bent als de dood dat iemand net even te hard gaat ginnegappen, of nét even te luidkeels staat te klessebessen op de gang. De pizzabezorger die je bestelling komt leveren, de krantenbezorger die je gelukkig Nieuwjaar komt wensen, de collectant die om centjes komt bedelen, de buurman die een schilderij besluit op te hangen, het blaffende keffertje van de overburen; je krijgt een sterke drang hen allemaal een oplawaai te verkopen, want daar gáát je genomen moeite van onafgebroken slaapwiegen, sussen en troosten.

Want je uk valt moeilijk in slaap. Omdat hij het te druk heeft met krabben. Zodat je maandenlang hele avonden en nachten heen en weer ijsbeert. Maar dat ben je op den duur zó zat, dat je vervolgens, avond aan avond, drie kwartier naast zijn bedje gaat zitten, hem niet aankijkend, zijn handje stevig vast, tot zijn ogen vanzelf dichtvallen. Het werkt wel, maar je bent zowel je nachtrust kwijt als je vrije middaguurtje, én nu ook de avonden van ongestoord films kijken, boeken lezen, laat staan k(l)etsen met je man.

Je snakt naar een week aan één stuk slapen, je voelt je als een uitgedroogd, dorstig plantje dat nú vocht nodig heeft, dus je toetst rustgevende muziek, laat hem brullen tot het snot naar zijn kin is verplaatst, bakert hem in, druppelt lavendel op zijn matras, beschikt over een EHBO-nachtkastje met een etalage van vette zalven, melanotine en hormoonzalf. Of het helpt? Hij valt er wel van ín slaap maar je bent langer bezig om dat voor elkaar te krijgen dan de rust die je ervoor int, laat staan dat je probleemloos een kanon kunt afschieten. Een echte oplossing is er gewoonweg niet. Ja, dat het eczeem verdwijnt.

Wanneer ook nog de ‘gewone’ kwaaltjes – een snotneus, doorkomende tandjes of een proestbui – over hem heen scheren, weet je helemaal niet meer waar je het zoeken moet. En dan komt er een ontstoken neusgat en spruw, waarna hij aan de antibiotica moet. En daar blijkt zijn lichaam dusdanig allergisch op te reageren, zodat deze kuur nóóit meer toegediend mag worden, om hem een levensgevaarlijke shock te besparen.

En of de duvel ermee speelt, springt er een huidinfectie bovenop, wat niet zo vreemd is bij een stukgekrabd velletje, die pas ontdekt wordt na drie bezoeken aan de huisarts omdat zelfs hij het verschil niet meer ziet tussen al die rode, natte, warme plekken. En inderdaad, de bacterie heeft zich intussen, door het vele smeren van vette zalven, binnen een mum van tijd over zijn hele lijf verspreid. Dus ben je weer terug bij af; op naar de antibioticazalf.

Jouw wurm wordt er zo langzamerhand knetter van, maar jij ook. Melkproducten mag je peuter niet teveel hebben, want dat verslechtert het eczeem. Al zijn kleding moet uitsluitend van natuurlijk materiaal zijn, absoluut geen zweet bevorderende stoffen, alles moet apart gewassen worden, met een neutraal wasmiddel, want parfum is uit den boze. Emoties en stress beïnvloeden deze huidziekte ook, maar zie dat maar eens te voorkomen wanneer je uk een chronisch slaapgebrek heeft.

Bovendien heb je ook rekening te houden met de oudste, die pas na twintig eindeloze maanden door hetzelfde verhaal goed (door)sliep, en dat wil je door nachtelijke taferelen van de jongste niet ook nog eens verpesten. Want twéé spokende kinderen, dat wordt je ondergang.

De omgeving weet het allemaal wel. Het is haast jammer dat ze zelf geen eczeemkind hebben, want ze zouden het perfect doen. Niemand lijkt zich voor te kunnen stellen hoe het is, of beter gezegd: nemen de moeite niet. Niemand heeft het erover, of wíl het er niet over hebben. Er heerst duidelijk een groot taboe rondom het slaapgedrag van kinderen; geen hond geeft zomaar toe dat ze hun nazaat wel eens bij hen in bed nemen. Dat hun kinderen na een jaar nog altijd ’s nachts wakker worden. Het wrange is dat het bij jouw kind niet eens een kwestie is van aangeleerd gedrag, maar een kwestie van jeuk.

Volgens de omgeving bestaat overal een pasklare oplossing voor, en déze ligt volgens hen zó binnen handbereik: opvoeden. Er zijn van die mensen die ervan overtuigd zijn dat, zolang jij je kind maar op hun manier grootbrengt, het eczeem, en de daarmee gepaard gaande gebroken nachten, als sneeuw voor de zon zal verdwijnen. ‘Geef hem maar ‘s een weekje aan mij’, is een advies dat je met grote regelmaat aanhoort, maar of men het ook werkelijk dóét, is nog maar de vraag. Tja, zoiets kun je als moeder gerust roepen wanneer je eigen kind eczeem- en dus jeukloos door het leven glijdt.

Het voortdurende slaapgebrek doet wat met je. Je functioneert enkel op de automatische piloot. Zo gebruik je lenzenvloeistof als gezichtstonic, plaats je producten niet in de koelkast maar gewoon in de keukenkastjes en je kunt niets meer verdragen; je bent één grote, korte, labiele lont. Als iemand je na één nacht slecht slapen meldt vermoeid te zijn, dan krijg je acuut wurgneigingen. Je zou namelijk graag een week of twee willen ruilen met diegene en met alle plezier de luxe willen overnemen van één nachtje slecht slapen. Je hebt nergens puf meer voor. Sleept jezelf door de dag heen. Je bent opgelucht wanneer de zoveelste afmattende nacht weer voorbij is, maar iedere morgen vraag je jezelf vermoeid af hoe je deze dag door zou kunnen komen. Je sociale leven zakt als een plumpudding in elkaar, want je animo voor leuke dingen sluimert langzaam maar zeker naar de achtergrond.

Om toch nog een beetje nachtrust te incasseren, verleg je steeds meer je grenzen. Je snapt niet waarom er geen slaaptabletten voor kinderen bestaan dus je schreeuwt om antihistaminicadruppels.
‘Daar wordt hij wel slaperig van, hoor’, zo waarschuwt de apothekersassistente. Laat dát nu juist exact de bedoeling zijn, maar dat is kennelijk niet helemaal tot haar doorgedrongen. En verdomd, het werkt. De jeuk wordt minder, het bevordert de slaap, de rust keert langzaam maar zeker weer terug. Na bijna twee jaar, dag in dag uit, nacht in nacht uit, is er een wonder geschied: je zoon kan weer slapen. Jij en de rest van het gezin ook.

Onvoorstelbaar? Toch gebeurt dit in veel gezinnen waar kinderen eczeem (in aanleg) hebben. De belasting die het met zich meebrengt, op het hele gezin, wordt vreselijk onderschat. Slaaptekort kan depressie veroorzaken. Onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen wijst dit uit. Volgens de onderzoekers zijn mannen en vrouwen de laatste honderd jaar gemiddeld anderhalf uur korter gaan slapen. Waarschijnlijk grijpen de hersenen de slaap aan om te herstellen.

De onderzoekers hebben ratten na vier uur uit hun slaap gehaald terwijl ze normaal elf uur rusten. Het bleek dat een chronisch slaaptekort leidde tot veranderingen in de hersenen van de dieren. Bij depressieve mensen zijn deze veranderingen ook terug te vinden.

Daarnaast bleek dat ratten die een week lang slecht slapen, ook een week nodig hebben om te herstellen. “Slaap moet op een serieuze manier worden ingepland”, zegt onderzoeker Peter Meerlo. Volgens hem zijn de effecten van slaapgebrek op kinderen nog veel groter, omdat hun hersenen nog niet zijn volgroeid. Uit verder onderzoek moet nog blijken of deze theorie klopt. Eczeem bij kinderen mag niet onderschat worden. Ze zeggen niet voor niets dat jeuk wel eens ondraaglijker kan zijn dan pijn, laat staan dat ze er gewoon doorheen kunnen slapen. Pijn kun je verminderen, of zelfs wegnemen met pijnstillers. Er bestaat geen pil tegen jeuk. Tien dagen waterpokken, of welke kriebelende kinderziekte dan ook, is peanuts.

Uitslapen? Wanneer je zoiets hebt meegemaakt zal het een onsterfelijke luxe zijn om aan één stuk dóór te kunnen slapen.
www.kindereczeem.nl